چرا باید از شیوه روایت یک محسن عزیز دفاع کرد?
تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۰۳۸۹۹۰
انتشار «یک محسن عزیز»، زندگی‌نامه شهید وزوایی، با استقبال خوب مخاطبان همراه شده است. این اثر هرچند در قالب زندگی‌نامه نوشته شده، اما تفاوت‌های اساسی با دیگر آثار مشابه خود دارد. ۱۹ آذر ۱۳۹۸ - ۱۰:۰۴ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، زندگینامه‌نگاری ژانر نگارشی دیرپا در تاریخ بشر نیست؛ بلکه از ژانرهای تازه میدان یافته در تاریخ‌نگاری قلمداد می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کتاب «یک محسن عزیز» از جمله کتاب‌های زندگینامهنویسی است که درباره زندگی‌نامه شهید وزوایی نگاشته شده و سعی کرده است با تکیه بر تحقیقات جدید نگاهی متفاوت به زندگی این شهید سرافراز داشته باشد. در این کتاب سعی شده وقایعی همچون تسخیر لانه جاسوسی(سفارت آمریکا) و حضور شهید محسن وزوایی در جبهه مورد بررسی قرار گیرد و برای این کار همانگونه که خود مؤلف در مقدمه اثر اشاره کرده، با اشخاص فراوانی مصاحبه شده که نوع اطلاعات جدیدی را در اختیار نویسنده قرار داده است.
آنچه که در اینجا اهمیت دارد، شیوه نگارش و سبک جدیدی است که نویسنده کتاب یعنی خانم فائضه غفارحدادی در پیش گرفته است که با شیوه نگارش نویسندگان پیشین در این حوزه تفاوت‌های فاحشی دارد. در واقع خانم غفارحدادی با انتخاب این سبک نوشتن، برای خود و مخاطب پنجره جدیدی باز کرده که می‌تواند برای بسیاری از نویسندگان دیگر نیز الگو قرار گیرد.
به چند مؤلفه این کتاب می‌توان اشاره کرد که تفاوت این کار را با کارهای دیگر آشکار می‌کند:
استفاده از ابزار ادبی برای نوشتن: آنچه که مشخص است بسیاری از زندگی‌نامه شهیدان و دیگر بزرگان برای رعایت بنیه پژوهشی و سندی اثر، سبکی خشک و بی‌روح انتخاب کرده‌اند که نه تنها مخاطب را سر ذوق نمی‌آورد، بلکه بسیاری از حقایق زندگی آنها را نیز بیان نمی‌کند؛ چرا که بسیاری از مسائل مربوط به زندگی انسان‌ها به خصوص شهیدان شکلی پنهانی و درونی دارد که تنها با استفاده از زبان رمز، استعاره و مجاز قابل بیان است. در واقع متن کتاب «یک محسن عزیز» نمونه قابل توجهی از سبکی است که در آن خیال به کمک نویسنده و مخاطب آمده است تا این خلاءها را پر کند. این امر به هیچ عنوان به سندیت اثر لطمه‌ای وارد نمی‌کند؛ چرا که شاکله کلی زندگی شهید محسن وزوایی با تحقیق و پرس‌وجو شکل گرفته و تنها در مواردی که نیاز به تخیل بوده نویسنده از آن استفاده کرده تا رموز پنهان در این زندگی را تشریح کند. اگر گفتمانی به این موضوع نگاه کنیم می‌بینیم پر کردن این خلاءها به وسیله تخیل و ابزار ادبی نه تنها از چارچوب زندگی شهید خارج نشده بلکه ابعاد پنهان این زندگی را آشکار کرده که تنها با تکیه بر اسناد خشک و بی‌روح نمی‌توان آن را آشکار کرد و مخاطب را ترغیب به خواندن اثر کرد.
باورپذیر کردن قهرمان: قهرمان اگر حماسه نداشته باشد، هیچ‌وقت به عنوان یک قهرمان قلمداد نمی‌شود. ما همه می‌دانیم محسن وزوایی در کنار دیگر شهدای جنگ تحمیلی یک قهرمان بود و نسل امروز حق دارد درباره این قهرمان بداند و آن را باور کند. اما مشکل اینجاست که اگر قهرمان در گیر و دار یک کار پژوهشی خشک و بی‌روح بیفتد، حتی اگر هم متن صادقانه باشد، به طور قطع برای مخاطب به خصوص نسل امروز متنی خسته‌کننده است که باعث می‌شود مخاطب نتواند و یا نخواهد مطالعه متن را ادامه دهد؛ این در حالی است که کتاب «یک محسن عزیز» بدون اینکه حماسی‌سازی پوچ و تهی داشته باشد، روایت حماسی و به نسبت دقیق از زندگی شهید وزوایی ارائه کند که مخاطب نه تنها با خواندن این اثر خسته نشود؛ بلکه به طور کامل متن را باور کند.
الگوسازی برای مخاطب: نسل کتابخوان امروز ما به شدت به دنبال الگوبرداری برای پیشبرد زندگی خود است. به طور قطع این الگوها را دیگر نمی‌توان در زندگینامه‌های صرفاً پژوهشی و سندی برای مخاطب نسل امروز یافت. نسل امروز به شیوه نگارش و نگاه جدید نیاز دارد تا بتواند با این اشخاص جهت الگوسازی ارتباط برقرار کند و آنها را اسوه زندگی خود بداند.
روایت متفاوت: کتاب «یک محسن عزیز» اولین کتاب و روایت از زندگی شخصی محسن وزوایی نیست و شاید هم آخرین نباشد، اما زمانی که چند روایت از یک شخصیت گفته می‌شود نمی‌توان توقع داشت که همه این روایت‌ها شبیه هم باشد و تفاوتی با هم نداشته باشد، اگر تفاوتی در این روایت‌ها وجود دارد تفاوت در نگاه است نه تحقیق چرا که مورخ می‌تواند به سهم خود با داده‌های تاریخی برخوردی متفاوت داشته باشد. به نظر می‌رسد تفاوت روایت کتاب «یک محسن عزیز» با متون پیش از خود نه تحریف واقعیت بلکه حتی نگاهی متفاوت به آن متون است که در یک نگاه ارزشی و کاملا انسانی روایت شده و کاملاً در خط ارزش‌های انقلاب و دفاع مقدس قرار دارد.
ماجرای پیشنهاد وزارت نفت به شهید وزوایی/ «یک محسن عزیز»؛ نماینده‌ای از انسان انقلاب اسلامینمایی نزدیک از 13 آبان 58/ تسخیر لانه جاسوسی به روایت «یک محسن عزیز»بنابراین ما باید از این اثر به عنوان یک اثر فاخر دفاع کنیم و تا حد امکان در راستای ترویج صحیح آن گام برداریم.
انتهای پیام/
R1013197/P/S4,35/CT4 واژه های کاربردی مرتبط سوره مهر ادبیات دفاع مقدسمنبع: تسنیم
کلیدواژه: سوره مهر ادبیات دفاع مقدس سوره مهر ادبیات دفاع مقدس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۳۸۹۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقد نباید مایه نگرانی تولیدکنندگان کتاب شود
ایسنا/مازندران جلسه نقد و بررسی کتاب «لبخندی که گم شد» اثر فاطمه قنبری با موضوع زندگی و شهادت شهید «سید جواد اسدی» از شهدای مدافع حرم در سالن اجتماعات کتابخانه ابن‌شهرآشوب ساری برگزار شد.
شهدا الگوهای نوجوانان و جوانان ما هستند
رییس اداره کتابخانه‌های عمومی ساری شامگاه ۱۸ اردیبهشت در این جلسه با اشاره به فعالیت‌های متنوع کتابخانه‌های استان گفت: این بار توفیق پژوهش و نگارش زندگی شهدای مدافع حرم نصیب ما شد.
علیزاده با بیان این که هر ارگان فعال در این حوزه باید در راستای ارزش‌گذاری برای این اثر گام بردارد، اظهار کرد: این کتاب تاکنون مورد نقد و بررسی قرار نگرفته است، شهدا الگوهای نوجوانان و جوانان ما هستند و در تلاشیم تا این افراد را به اعضای کتابخانه‌ها معرفی کنیم. آمادگی برنامه‌ریزی برای آثاری که در حوزه شهدا خلق می‌کنند را داریم.
نقد امری دوسویه است
ابراهیم باقری حمیدآبادی در این نشست گفت: در این کتاب تلاش می‌شود تا واقعیت ملموس و زنده شخصیت شهید روایت شود.
نویسنده و منتقد مازندرانی نقد و بررسی را امری دوسویه دانست و افزود: در کشورهای مدرن نقد به‌عنوان امری برای جدا کردن سره از ناسره باب شد و همین امر سبب جایگیری برخی نویسندگان در رتبه‌های جهانی شد.
باقری مبنای نقد در ایران سده‌های گذشته را جایگاه معنا و مفهوم عنوان کرد و گفت: نقد نباید مایه نگرانی تولیدکنندگان کتاب شود، بلکه باید مشوقی برای حرکت به جلو باشد. در دو دهه اخیر برخی نویسندگان آثارشان را برای در امان ماندن از نقد، پنهان می‌کنند یا نسبت به نقد موضع می‌گیرند، اما نقد به برطرف کردن معایب و بازدارندگی در راستای کیفی‌سازی کمک می‌کند.
نویسنده مازندرانی خاطرنشان کرد: کیفی‌سازی و کمی‌سازی نقد باید منصفانه باشد و روی ظرفیت اثر بیش از کاستی‌ها تمرکز شود.
وی درباره شخصیت شهید اسدی از شهدای مدافع حرم در خانطومان اظهار کرد: درباره شهیدی صحبت می‌کنیم که به دنبال احقاق حقوق خانواده، وطن و شخصی خود به‌مثابه انسان ایرانی- اسلامی بود. این کتاب برای ماندگاری و نه صرفا معرفی شخصیت شهید نوشته شده‌است.
باقری با اشاره به بستر خاطره‌روایی کتاب بیان کرد: کتاب متنی ترتیب‌وار و متوالی دارد و سیر توالی خطی تولد تا بازگشت پیکر را به نقل از چندین نفر روایت می‌کند که هر کدام، بخشی از پازل شخصیت شهید اسدی را کامل می‌کنند.
وی روایت‌های کتاب را بومی، ساده و متعلق به راویان دانست و گفت: در متن اثر تلاش شده تا امانت روایت و لحن راوی حفظ شود، چراکه حفظ اصل لحن روایت یک اصل در پژوهش و تدوین به شمار می‌آید.
باقری ادامه داد: از خوبی‌های کتاب به حاشیه نرفتن و پرداخت صرف به شخصیت شهید است. نکته مهم دیگر این است که کتاب به حقایقی می‌پردازد که از ذهن راویان شاهد حقیقت روایت می‌شود، به زبان ساده‌تر روایت از زبان شاهد زنده عینی است. کسی نمی‌داند که تعداد زیادی از راویان در صحنه حضور داشتند و آنچه که دیدند را روایت کرده‌اند و نقل‌قول نیست.
نویسنده مازندرانی تاکید کرد: دنیا به‌ویژه فضای غرب، به واسطه بسترهای خاطره‌وار جنگ‌های گوناگون، آثاری در قالب کتاب، فیلم و مانند آن تولید و به‌عنوان قهرمانان بلامنازع به دنیا تحمیل کرد. این کتاب‌ها بسترهای حقیقی- روایی تاریخ ما به شمار می‌آیند و ظرفیت غنی تولید اثر و انتشار در سراسر دنیا هستند. باقری شهدای مدافع حرم را ارزش‌های فرهنگی جامعه امروز دانست و گفت: این ارزش‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری برای شناخت در جامعه دارند، نقد اصلی به کسانی است که این کتاب‌ها را معرفی نمی‌کنند.
حاصل این کتاب فقط شهید اسدی نیست
فاطمه قنبری نویسنده اثر با اشاره به خطوط قرمز پژوهش در حوزه شهدای خانطومان گفت: همچنان در معذوریت بیان اطلاعات در این زمینه قرار داریم و جمع‌آوری اطلاعات کتاب به دلایل امنیتی دشوار بود.
وی درباره نخستین کتاب خود درباره شهید اسدی اظهار کرد: کتاب اول در سال ۱۳۹۶ با عنوان «تعزیه دریا» منتشر شد. تعزیه در روستای «امره»؛ به‌ویژه خانواده اسدی، جایگاه ویژه‌ای دارد. حاصل این کتاب فقط شهید اسدی نیست و در آن تاریخ محلی، شهید اسدی و بازگشت پیکر وی به روایت همسرشان را می‌خوانیم.
این نویسنده خاطرنشان کرد: در ابتدای کار به فکر نوشتن شهید نیستیم بلکه توصیف می‌کنیم، چراکه قهرمان این کتاب از قبل حاضر بوده و من تنها راوی او به روایت مشاهدات و شنیده‌ها بوده‌ام.
قنبری افزود: حق مطلب عظمت و زندگی شهید در این کتاب کامل ادا نشده، ۷۶ ساعت مصاحبه از شهید اسدی داریم که درواقع بستر پژوهش گسترده‌تر این شخصیت است.
برادرم در راه حفاظت از وطن و خانواده هیچ مانعی را نمی‌پذیرفت
در ادامه این نشست خواهر شهید سید جواد اسدی نویسندگان این حوزه را ماموران خداوند برای ثبت شهدا در تاریخ خواند و گفت: خواست خداوند این بوده که در راه شهدا گام بردارید، شهدا زنده هستند و نویسندگان این کتاب شهید ما را زنده‌تر کردند.
وی از انتشار مطالب کتاب در کانال شهید اسدی خبر داد و افزود: مطالب کتاب به‌صورت روزانه برای دسترسی آسان و آشنایی افراد جامعه با شهید در کانال قرار می‌گیرد، چرا که شخصیت سیدجواد در بین فرزندان خانواده ما مستثتنی بود.
خواهر شهید اسدی با بیان این که شهید شخصیتی دستگیر و بخشنده داشت، خاطرنشان کرد: برادرم در راه حفاظت از وطن و خانواده هیچ مانعی را نمی‌پذیرفت.
انتهای پیام
امیدواری ژینولا به کامبک پاری سن ژرمن مقابل دورتموند: آنها از نظر جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی آماده هستند